De lezersjury

Midden juli krijg ik een mail die begint met: Beste Sandra, Van harte gefeliciteerd: je bent geselecteerd voor de jury van de BookSpot Lezersprijs! 500 kandidaten blijkbaar, waarvan er 50 geselecteerd worden, de helft uit Nederland, de andere helft uit Vlaanderen. Daar ben ik er dus eentje van. 😊

Op het programma: 5 oktober een lezersfestival in Amsterdam waar je de schrijvers kan ontmoeten en waar je de boeken meekrijgt. Tegen 6 november moeten ze uitgelezen zijn, want dan worden we opnieuw verwacht in Amsterdam voor de uitreiking. De lezersprijs is €10.000 dus niet niks. Ernstig leeswerk!

Maar hoe lees je voor een jury? Moet dat anders dan gewoon met een romanneke in de hoek van je zetel kruipen? We krijgen tips van de specialisten; de vakjury leest immers in totaal maar liefst 507 boeken! 2 lezers per boek en je scoort, A: dan moet nog iemand hem lezen; B staat voor bedenking, en C voor help, ik ben een model type boek. 2 A’s en heel de jury moet het boek lezen. 80% van de boeken is een C boek, enkel de 4 **** boeken mogen op de longlist, zijnde 25 boeken.

Wij als lezersjury mogen een appel met een peer en een citroen vergelijken. We krijgen 2 non-fictie boeken en 1 fictieboek te lezen, maar deze zijn in niets te vergelijken. En waar moeten we dan op letten? Een literaire roman is een medium van het bewustzijn, er is een maatschappelijke relevantie en je moet er ontdekkingen in doen. Dat het herkenbaar is, en leest als een trein zijn geen criteria. Er moet echt iets met je gebeuren, het boek verbergt iets dat je niet direct kan ontsluimeren. We praten nog wat verder over taal, vorm en inhoud, en over beeldspraak, ritme en montage. Dit is ernstig werk!

Met Bart Van Loo maken we kennis via skype, hij is nog op vakantie. Het enthousiasme en passie over zijn boek druipt van het scherm af. Helaas voor Bart is persoonlijkheid geen criterium voor de prijs. We worden wel erg nieuwsgierig om zijn boek te lezen. Een oerverhaal, De Bourgondiërs, die stopt met de val van Antwerpen. Op zoek naar ons DNA. Tijdens het debat van de lezersjury zal hij de verhalenverteller genoemd worden, of, het neefje die net de dinosaurus heeft leren kennen en er maar niet over kan zwijgen. Zo’n boek is de makkelijkste manier om zoveel geschiedenis te leren. En chapeau voor het vele opzoekwerk! Bijna een Game of Thrones.

Lieve Joris komt thuis met haar autobiografisch werk Terug naar Neerpelt. Haar 13e boek. De Nederlanders vinden haar heel Vlaams. Een bonuspunt. Het boek heeft een journalistieke waarde; Lieve slaagt erin alle personages in hun waarde te laten, en toch heb je op het einde van het boek een idee welke impact die ene broer heeft gehad op iedereen in het gezin. Er is in families al voor minder ruzie gemaakt.

En dan Peter Buwalda met zijn Otmars Zonen, het enige fictieboek, waar het niet-waar gehalte groter is dan het waar gehalte. Sommigen vinden dat het boek op 300 pagina’s ook wel verteld had kunnen worden. Anderen vinden dan weer dat er een bom kan ontploffen eenmaal ze aan ’t lezen zijn in dit boek. Vooral de scene met de oordopjes is zo goed als iedereen bijgebleven. Stilistisch, en boeiend.

Maar hoe kies je dan wat de beste appel is? Of appelsien? Het is en blijft heel persoonlijk. Voor mij mocht Lieve Joris winnen. Ik vind het echt een bloedeerlijk boek. Het is wat het is, een eerlijk relaas van hoe het eraan toe kan gaan in een gezin en de gevolgen daarvan. Niet zoals bij velen, waar de lelijke kantjes liever onder de mat geveegd worden en geenszins gedeeld worden, laat staan met buitenstaanders. Nee, zo’n dingen houden we liever binnen vier muren. Het geeft me veel zin om ook over mijn familieverhaal iets te schrijven. Misschien nog niet nu, maar er is wel een zaadje geplant. Ik heb Lieve nog gevraagd naar de reacties van haar familieleden, maar dat is gelukkig allemaal wel goed gekomen.

Uiteindelijk heeft Peter de meeste stemmen gehaald en haalt hij de prijs binnen. Ik ken de juiste cijfers niet, maar het was blijkbaar wel een nek-aan-nek race. Helaas kan er maar eentje winnen. Proficiat Peter! Bij een hapje en een drankje wordt nagepraat, hoe spannend het ook was voor ons als juryleden. Ik was er graag bij, en stel me bij deze al kandidaat voor volgend jaar!