Ik las het boek ‘Ongetemd Leven’ van Glennon Doyle en stelde me die vraag. De schrijfster voelde zich lang gekooid, en vertelt met humor en compassie hoe haar levenspad liep van braaf met de stroom mee, naar moedig haar eigen stroom volgen, ook al is dat tegen de stroom in. Het boek laat je reflecteren hoe jij vandaag in de wereld staat. Ik ben bepaalde periodes in mijn leven ook best ‘gekooid’ geweest.

Wat is een gekooid leven? Rekening houden met wat anderen van je verwachten en willen, en daar naar leven. Een brave dochter en leuke zus, een fatsoenlijke vrouw en een verantwoordelijke moeder. Niet te luid, niet te gek (normaal is al zot genoeg) en netjes binnen de lijntjes. Tot je verdwaalt in je eigen leven, of zoals Glennon, zij werd er letterlijk ziek van.

Gekooid

Glennon vertelt eerlijk haar verhaal, hoe ze worstelde met een eetstoornis als tiener. Hoe haar eerste kind haar leven veranderde. Hoe ze verliefd werd op een vrouw. Hoe ze haar grenzen, inclusief die met haar eigen moeder, duidelijk leerde afbakenen om toch haar eigen leven te mogen leiden. Ze stelt het zich voor als een eiland, waar je de brug alleen maar neerlaat om liefde binnen te laten. Geen oordelen en geen angst komen de brug over.

Glennon spreekt over haar wilde zelf. Je weet uiteindelijk niet meer dat je gekooid leeft, al voel je onderliggend soms wel dat er iets niet klopt. Je voelt dan dat je anders wilt leven dan wat je tot nu toe is aangeleerd te willen. Jezelf onder de loep nemen en je afvragen wat je zelf wil, in liefde, in vriendschap, in werk,… Wie wil je écht zijn? En wat is het verschil met wat je hebt geleerd te willen?

Vrij

De schrijfster ontdekte met scha en schande dat haar leven van haar is, en dat ze helemaal zelf mag bepalen wat ze ermee doet. Ze heeft geen toestemming meer nodig. Beter nog, ze is vandaag meer dan ooit haar wilde zelf. En volgens haar kunnen we dat allemaal terugvinden, onze wilde zelf, zodat je iets unieks kan bijdragen aan de wereld. Blijkbaar behoort ze tot de top honderd van ‘bewust geworden leiders die hun stem en talent gebruiken om de mensheid naar een hoger plan te tillen’.

Het boek is nogal Amerikaans, zoals alleen Amerikanen dat kunnen. Met veel opvoedkundige tips die aan mij wat voorbij gaan, want mijn kindje is ondertussen al veel ouder en het huis uit. Universeler; ik ben me er wel van bewust hoe we als vrouwen teveel geleerd hebben om ons klein te houden, en dat dit een effect op de wereld heeft. Vrouwen zijn niet ondergeschikt en hoeven zich niet weg te cijferen. Dat is alleen wat het patriarchaat ons wilt laten geloven. Glennon is ondertussen een activiste in hart en nieren, check maar eens op Together Rising.

En om nog eens Glennon’s woorden te gebruiken: Wij kunnen moeilijke dingen doen (trouwens de titel van haar podcast; we can do hard things). Dus, vooral vrouwen, zonder mannen te willen uitsluiten want jullie zijn soms ook gekooid, volg je eigen pad. Vind het lef om helemaal jezelf te zijn. Als je trouwens niet genoeg krijgt van het boek; er bestaat een ‘zelfbevrijdingsgids’ van de schrijfster, met oefeningen en meditaties om te leren stoppen met pleasen. Glennon -en ik ook- wensen het ons allemaal toe.

Dit boek werd me opgestuurd. Om te lezen, en dan, return to sender.

Ik lees het, leg het aan de kant, neem het opnieuw op, leg het terug, en als ik dan de vraag krijg van de afzender om het terug te bezorgen, lees ik het nog een keer door.

Ongekende gevoelens. Maar wat is ongekend? Als je het nog nooit hebt gevoeld, of meegemaakt, weet je immers niet wat je mist. Of niet mist. Volgens de schrijfster en tevens psychotherapeut Jonice Webb, want dat is precies waar dit boek over gaat, over hetgeen je je niet herinnert, over wat er niet gebeurd is. Onbekend terrein.

Het gaat over onzichtbare emotionele verwaarlozing. Voila, het woord is gevallen. Klinkt zwaar, niet? Door patronen die onderliggend van generatie op generatie worden doorgegeven, dikwijls onbewust, maar met toch het effect dat je je als volwassene afvraagt of er iets mis is met je. Je voelt veel schuld of schaamte, of je hebt moeite met zelfcompassie, terwijl de compassie die je voelt voor anderen maar de evidentie zelf is. Veel heeft te maken met de vorm van hechting die je leert aannemen, en die zich vormt de eerste jaren van je leven. Rika Ponnet schreef hier al eerder een boek over: BLIJF BIJ MIJ!

‘Emotionele verwaarlozing is de lege ruimte in het gezinsportret en niet de foto zelf.’

We kunnen niet terug naar het verleden om ons innerlijke kind te geven wat het nodig heeft. Maar we kunnen als volwassene wel onszelf geven wat we nu nodig hebben om de cirkel van het patroon ongekende gevoelens te doorbreken.

Elk gezin kent zijn pijn, zowel bij mij als bij mijn cliënten. Of je nu uit een gezin komt waar narcisme speelt, of je had een autoritaire, verslaafde of depressieve ouder, of er is sprake van parentificatie, als jij je leeg voelt, je snapt niet waarom en je loopt hierin vast, kan het goed zijn om te kijken naar je onzichtbare wonden. Je kan ervoor kiezen vandaag je innerlijk kind te geven wat je vroeger niet kreeg.

Hoe je dat doet? Want het klinkt natuurlijk makkelijker dan het is. Volgens de schrijfster is er een heel ‘buffet’ aan oplossingen, veranderingsschema’s, om de leegte die je voelt terug te vullen. Er bestaan technieken en suggesties die je kan uitproberen om zo de manier te vinden die voor jou werkt. Dat gaat over je gevoelens leren uiten, naar hulp vragen tot goed voor jezelf zorgen, op alle gebieden. En, neem daarbij gerust een therapeut of coach onder de arm om je hierbij te helpen.

Voor alle ouders onder ons, die het zo goed willen doen, voor we onszelf aan de schandpaal nagelen, er is een term: een goed-genoeg-moeder. We maken allemaal fouten want perfectie bestaat niet, op geen enkel domein trouwens, dus ook niet in ouderschap. Maar we kunnen wel tegemoet komen door ‘goed genoeg’ de fysieke en emotionele behoeften van onze kinderen te erkennen. En zo kunnen we de cyclus stoppen. Op naar meer herstel en geluk in je leven. Want ook jij bent het waard!

Als je cliënten met stressklachten of burn-out begeleidt in hun herstel, kan je bijna niet om perfectionisme heen. De meesten die in burn-out gaan, zijn heel betrokken bij hun werk, nemen graag verantwoordelijkheid en jawel, zijn perfectionistisch. Ik blijf vinden dat het niet negatief hoeft te zijn om ‘dingen goed te willen doen’, maar teveel is teveel natuurlijk. Perfectionisme kan je serieus ‘nekken’.

En, als we dan op zoek gaan naar informatie rond perfectionisme, kan je niet rond Marcel Hendrickx heen. Hij schreef ondertussen ‘Zeg me dat ik oké ben’ en ‘Burn-out begint in de kleuterklas’ over perfectionisme, hoe dit een synoniem is van bevestigingsdrang, en hoe perfectionisme mensen doet opbranden. Marcel gooit zijn leven over een andere boeg nadat hij een hartinfarct krijgt op zijn 46ste. Hij ontwikkelt vanuit zijn eigen ervaring een bepaalde coaching methodiek om de strijd met perfectionisme aan te gaan, bij hemzelf, maar ook bij anderen. Perfectionisten onder ons, tijd om je leven (terug) op de rails te krijgen!

Onze intuïtieve geest is een heilig geschenk

En onze rationele geest een trouwe dienaar

We hebben een maatschappij geschapen die de dienaar eert

En het geschenk vergeten is.

Albert Einstein

Wat is perfectionisme? Zoals gezegd, is het een synoniem van bevestigingsdrang; mensen met perfectionisme hebben een onblusbare drang naar bevestiging. Het zijn pleasers in relaties en leggen de lat voor zichzelf heel hoog. Tegelijk zijn het controlefreaks, ze vertonen piekergedrag, en dikwijls zijn ze angstig. Ze hebben last van uitstelgedrag en keuzestress, en ze hebben een te groot verantwoordelijkheidsgevoel. Het zijn echte doorzetters. Herkenbaar?

Velen onder ons leven vandaag als een ‘kop op een stok’. Zo benoem ik het ook tijdens mijn coachingsessies. Verstand is alles, buikgevoel en intuïtie tellen niet meer mee. Dat is ook waar de quote van Albert Einstein naar verwijst; in deze maatschappij is ratio alles, emo niets. Mensen maken geen verbinding meer met hun emoties en gevoelens en proberen alles te begrijpen. Onze voelvaardigheden zijn we onderweg (soms al in onze kindertijd) verloren.

De techniek die Marcel toepast heet de OCP-methodiek, Ontwikkelingsgericht Coachen van mensen met Perfectionisme. We hebben twee delen in ons, vergelijkbaar met onze twee hersenhelften. Het deel dat het patroon in stand houdt, is meestal sterker dan het deel dat Marcel ‘het vrije kind’ noemt. Deze twee delen beter leren kennen en in evenwicht brengen is de bedoeling van deze coachtechniek. Dikwijls zit er wel een innerlijke criticus bij, hierover kon je al lezen in Mijn innerlijke criticus.

En je gedrag naar bevestiging wordt een patroon, waar je soms zelf niet meer aan uit kan. Je blijft maar doorgaan, nog meer, en nog beter, tot het helemaal niet meer gaat. Herken je dit? Wacht dan niet tot je tegen de muur aanloopt, maar zoek nu al hulp om te kijken hoe je met perfectionisme kan leren omgaan.

Wil je meer lezen over perfectionisme? Recent verscheen er ook een blog over bij www.dialogisch.be, met 10 tips voor perfectionisten https://www.dialogisch.be/omgaan-met-je-perfectionisme-10-tips-voor-echte-perfectionisten/

Tijdens de sessies met mijn klanten hebben we het regelmatig over onze eigen innerlijke criticus. Een innerlijke wat? Ja, criticus. Dat is dat irritant innerlijke stemmetje die aan onszelf kritiek geeft, zoals: Je kan dit toch niet, je bent niet goed genoeg, dat had je niet moeten zeggen, niemand vindt jou aardig,… herkenbaar?

We ontwikkelen al vroeg in ons leven een innerlijke criticus, omdat het nu eenmaal onvermijdelijk is dat je als kind met pijn te maken krijgt. De innerlijke criticus wil eigenlijk dat het goed met ons gaat, hij wil ons schaamte en pijn besparen, dus, simpel gezegd, we beginnen onszelf af te wijzen uit voorzorg dat anderen dat kunnen of moeten doen. Alleen, het zal nooit goed genoeg zijn voor onze innerlijke criticus. We boycotten vooral onszelf op die manier. Tijd dus om een gesprekje aan te gaan met onze innerlijke criticus!

Ik bevraag mijn klanten dikwijls naar hun innerlijke criticus. Hoe noemt hij? Of is het een zij? En hoe ziet hij of zij eruit? Hoe kan je hem of haar herkennen? Door er een personage van te maken, is het makkelijker de dialoog aan te gaan, en dat is precies wat nodig is om je eigen leven terug in handen te nemen. Gewoon dat duveltje van je schouder afgooien? Dat zal niet lukken. Wat wel lukt, is je innerlijke criticus bondgenoot maken van je leven; zet hem op de achterbank en kruip zelf achter het stuur!

Veel heeft te maken met hoe kwetsbaar we ons durven opstellen. Daarvoor verwijs ik graag naar Brené Brown, de specialiste als het gaat over kwetsbaarheid. Kwetsbaarheid? Wat is dat? We leven immers in een cultuur waar het altijd maar meer en beter moet, en gewoon jezelf zijn is tegenwoordig al een hele opgave. Laat ons zeggen dat nu net in eigenwaarde je sterkte ligt om je eigen leven te leiden.

Want, eigenlijk, die innerlijke criticus is gewoon een bangerik. Aan iets nieuws beginnen? Stel je voor dat het niet lukt. Door onze innerlijke criticus te proberen begrijpen vanwaar die angst komt, kunnen we hem geruststellen, en onze creativiteit terug inzetten. Overal waar schaamte en pijn zit, komt de criticus piepen om je tegen te houden dit risico te nemen. Hij houdt je in een slachtofferrol, en laat je mogelijks denken dat je minder bent dan een ander. Maak er een berekend risico van (wat is het ergste dat kan gebeuren?) en neem je leven terug in handen. Dat is de enige manier om de beste versie van jezelf te worden!

Ik las voor het schrijven van dit artikel onder andere het boek ‘De Innerlijke Criticus ontmaskerd’ van Hal & Sidra Stone. Zij hebben de Voice Dialogue methode ontwikkeld, om met je innerlijke criticus in dialoog te gaan en terug zelf achter het stuur te kruipen van je leven. Zo maken we van een innerlijke criticus een meelevende criticus die ons dient. Het (blijven) proberen waard!

Lilian Jans-Beken, de schrijfster van dit boek, is een van mijn voorbeelden. Zij studeerde aan de Open Universiteit richting Levenslooppsychologie, en heeft zich zo gespecialiseerd in dankbaarheid dat ze er ook een dokterstitel aan overhoudt. Als experte geeft ze nu lezingen over dankbaarheid, en ze heeft ook een vragenlijst ontworpen om dankbaarheid te meten.

Ik ben ook enorm bezig met de positieve psychologie, niet alleen in mijn coaching, maar ook in mijn eigen dagelijks leven, en ik heb recent mijn bachelor thesis geschreven over optimisme. Vandaar dat mijn keuze voor het masterprogramma ook snel gemaakt was, levenslooppsychologie, met een focus op, jawel, de positieve psychologie.

Lilian zweert bij dankbaarheid. Als je haar op sociale media volgt, begrijp je wat ik bedoel. Elke dag post ze wel iets waar ze dankbaar voor is. Iets dat ik aan mijn klanten ook meegeef: schrijf elke dag drie dingen op waar je dankbaar voor bent. Een hulpmiddel om uit de negatieve spiraal te geraken en je positief te focussen. Met resultaat, ik heb klanten die me komen vertellen hoe ze hun lijstje ’s avonds overlopen met hun partner en het zo tot een routine maken.

In Lilians boek komen een heel aantal mensen aan het woord hoe zij dankbaarheid ervaren hebben in het leven. Dankbaarheid is een positief gevoel, en kan je zelfs ervaren als het allemaal eens niet zo goed gaat. Wil je meer weten? Bezoek dan Lilian’s site: www.lilianjansbeken.nl

Niet geluk maar ons dankbaar, het is de dankbaarheid die ons gelukkig maakt

David Steindl-Rast

Tijd is een illusie. Eigenlijk is er maar één moment, en dat is het Nu. Al leven veel mensen, zoals ik ook, meer in het verleden en in de toekomst. Daarover schreef Eckart Tolle een boek: ‘De Kracht van het Nu’. Een gids voor een bewust en gelukkig leven.

De druk die ik heb van het boek, de 36e ondertussen, geeft aan de hand van vraag en antwoord uitleg bij de weg naar meer bewustzijn, en meer verlichting. En al denk ik daar wel over na, het wordt voor mij toch ook een beetje zweverig. Dat is volgens de schrijver echter het probleem, we leven teveel in ons hoofd, en we worden ons denken. Al de ‘wat als’ en de ‘stel dat’ vragen. Het Zijn, waar we naar op zoek gaan, is niet te begrijpen door het verstand. Misschien ben ik er nog niet klaar voor.

Wat ik wel begrijp, is het verschil tussen Chronos en Kairos tijd, waar een vriend me laatst op wees. We hebben veel Chronos tijd, onze klok geeft dit aan, en we rushen ons vanaf we opstaan van de ene bestemming naar de andere hobby, om nog op tijd thuis te geraken om op een redelijk uur te kunnen eten. De ratrace. Geen ontkomen aan. Geen tijd voor creativiteit en bezinning, tenzij we daar bewust tijd voor maken. De Kairos tijd daarentegen is onze innerlijke tijdsbeleving. Wanneer adem je nog eens spontaan in en uit en geniet gewoon van het moment? Daar raakt deze theorie aan wat Eckart Tolle ons wil zeggen, Kairos tijd is het Nu.

Waar ik het mee eens ben, is dat alles begint bij bewustzijn. Niet gewoon na-apen en onbewust in het leven van vandaag staan. Kennis is ook van belang; weten wat verkeerd is en hier ook naar handelen. Het tweede niveau die de schrijver probeert aan te geven, me in een nieuwe bewustzijnstoestand te brengen, lukt niet. Maar ach, misschien is het zaadje naar meer verlichting geplant. Geduld en herhaling bieden misschien de oplossing. Maar voorlopig gaat het boek toch terug de kast in, op naar het volgende!

Vandaag hebben we er zoveel belang bij. Om optimistisch te zijn. Om de moed te houden, en te geloven dat er een tijd na Corona komt die ook nog de moeite waard is. En laat dat nu net het onderwerp zijn waar ik me op verschillende manieren in aan het verdiepen ben: Optimisme.

Ik ben student psychologie aan de Open Universiteit, en ik schrijf dit jaar mijn thesis. Die kadert in een ruim onderzoeksproject ‘Zelf mogelijkheden voor persoonlijke groei en professionele ontwikkeling scheppen’. Bingo! Ik ben zelf altijd op zoek om mezelf te verbeteren, persoonlijke ontwikkeling is immers een van mijn kernwaarden, en daarnaast probeer ik via coaching anderen ook te stimuleren om zelf achter het stuur te (blijven) zitten van hun loopbaan, en hun leven. Dit vraagt voor de meesten onder ons toch wel wat effort. Daar zijn heel wat oefeningen voor, om te ontdekken wat je talenten zijn, wat je belangrijk vindt, wat op deze moment in je leven bepalend is enzovoort. Maar zelfs met al deze oefeningen moet je er natuurlijk nog wel zelf aan beginnen. De consumptiemaatschappij en de gouden kooi zijn hardnekkige tegenspelers.

Terug naar mijn thesis. Een van mijn variabelen waar ik rond ga werken is optimisme. Ik durf mezelf best een optimist noemen. Ik sta over het algemeen positief in het leven, en mijn glas is meestal wel halfvol. Het bewijs, ik ben Enneagram type 7, ‘de optimist’. Enthousiast, spontaan, toekomst georiënteerd en avontuurlijk. Check. Wat me dan intrigeert, is hoe je van een pessimist (of cynist), een optimist kan maken. Tijdens de literatuurstudie die ik al deed rond het onderwerp, van wetenschappelijke artikels tot de zelfhulpboekjes, blijkt dat optimisme aan te leren is. En, als ook al bewezen is dat optimisme leidt tot verhoogde motivatie en een betere gezondheid en prestaties, waarom gaan we daar niet allemaal mee aan de slag?

Ik nam er het boek ‘Word Optimist’ van Leo Bormans bij om wat concrete tips bij elkaar te zoeken. Een eerste zin die bij mij bleef hangen: ‘wij zijn goed in hebben, maar niet in zijn’. Tja, de consumptiemaatschappij heeft ons in haar greep; wij denken ons geluk te kopen met spulletjes. Een nieuwe jas of een grotere auto, en dan ga ik gelukkiger zijn. Not. Of alé, we denken dat voor een aantal weken. Het is misschien hét moment vandaag om wat te bezinnen, en je af te vragen welk leven je echt wil leven. Er komt immers een tijd na corona ook, en dan kan en mag je terug kiezen voor jezelf wat je wil doen of niet wil doen. Kies je echt terug bewust voor de ratrace?

Een tweede: Gezonde mensen zijn niet noodzakelijk gelukkiger. Maar wel omgekeerd, gelukkige, optimistische mensen zijn vaker gezond. Alle belang bij dus om meer optimistisch te worden, rechtstreeks draagt dit bij aan je gezondheid!

Een makkelijke maar oh zo’n moeilijke: zeg eens goeiedag tegen iedereen die je op straat tegenkomt. Mijn ervaring is, dat dit tijdens deze coronatijden meer gebeurt dan anders? En, ik krijg meestal toch een goeiedag terug. Nog een makkelijke: lach. Ja, gewoon lachen. Niks moeilijk aan, toch?

De slechtste raadgever is angst, en die is nu zo aanwezig tijdens deze tijden. Focus op de positieve dingen om nog meer positieve dingen te zien. What you focus on, is what you get.

Maar hey, deze voorstellen zijn een aanbeveling om je in beweging te krijgen, maar geen verplichting. Zoals professor Mariano Rojas het zegt in het boek ‘The World Book of Happiness’, er zijn geen sancties bij verzuim, maar wie verzuimt, heeft daar meestal spijt van.

Optimisme werkt als een virus, misschien krijgen we daar corona wel mee klein!